Lũ Lụt Miền Trung 2025: Khi Mưa Lớn, Xả Lũ Khẩn Cấp Và Nỗi Đau Lặp Lại
Lũ Lụt Miền Trung 2025: Khi Mưa Lớn, Xả Lũ Khẩn Cấp Và Nỗi Đau Lặp Lại
Ngày 27/10/2025 – Miền Trung Việt Nam một lần nữa chìm trong biển nước. Từ Huế đến Quảng Ngãi, mưa lớn kéo dài hơn 72 giờ đã đẩy mực nước sông dâng cao kỷ lục, buộc hàng loạt hồ chứa phải xả lũ khẩn cấp. Hội An – di sản thế giới – ngập sâu hơn 1,5 mét; hàng nghìn hecta lúa sắp thu hoạch ở Quảng Nam, Thừa Thiên Huế bị nhấn chìm; hơn 50.000 hộ dân phải sơ tán trong đêm. Đây không còn là “thiên tai định kỳ” mà đã trở thành khủng hoảng khí hậu thường trực, với tần suất, cường độ và thiệt hại ngày càng tăng.
Mưa Lớn Chưa Từng Thấy, Xả Lũ “Không Thể Chậm Trễ”
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ 23–27/10, khu vực miền Trung đón đợt mưa cực lớn do không khí lạnh kết hợp nhiễu động gió đông trên cao. Lượng mưa đo được:
| Tỉnh/Thành | Lượng mưa 72h (mm) | So với trung bình nhiều năm |
|---|---|---|
| A Lưới (Huế) | 1.850 mm | Gấp 4,5 lần |
| Nam Đông | 1.620 mm | Gấp 4 lần |
| Trà My (Quảng Nam) | 1.450 mm | Gấp 3,8 lần |
| Ba Tơ (Quảng Ngãi) | 1.300 mm | Gấp 3,5 lần |
Lưu ý: 1.000 mm mưa trong 72h tương đương nửa năm mưa của cả miền Trung.
Trước áp lực nước khổng lồ, 11 hồ chứa lớn buộc phải xả lũ khẩn cấp từ đêm 25/10:
| Hồ chứa | Lưu lượng xả (m³/s) | Thời điểm bắt đầu |
|---|---|---|
| Bình Điền (Huế) | 2.800 | 23h, 25/10 |
| Hương Điền | 2.500 | 22h, 25/10 |
| A Vương (Quảng Nam) | 3.200 | 1h, 26/10 |
| Sông Bung 4 | 2.900 | 0h30, 26/10 |
Hậu quả tức thì:
- Sông Hương (Huế) vượt báo động 3 + 1,2m
- Sông Vu Gia – Thu Bồn (Quảng Nam) dâng cao nhất 50 năm
- Quốc lộ 1A đoạn qua Quảng Ngãi ngập sâu 1–1,5m, chia cắt giao thông
2. Thiệt Hại: Không Chỉ Là Con Số
| Hạng mục | Thiệt hại (tính đến 12h, 27/10) |
|---|---|
| Người chết | 12 người (5 mất tích) |
| Nhà cửa | 8.200 nhà ngập, 1.100 nhà sập |
| Diện tích lúa | 15.300 ha bị nhấn chìm |
| Giao thông | 127 điểm quốc lộ, tỉnh lộ bị chia cắt |
| Tài sản ước tính | > 3.500 tỷ đồng |
3. Vì Sao Lũ Lại “Nặng Hơn Mọi Năm”?
a. Biến đổi khí hậu: Mưa cực đoan tăng 30–50%
- Theo IPCC, cường độ mưa lớn ở Đông Nam Á tăng 20–30% mỗi thập kỷ.
- Năm 2025 là năm thứ 3 liên tiếp miền Trung hứng mưa >1.000 mm trong 1 đợt.
b. Hồ chứa quá tải: “Con dao hai lưỡi”
- 60% hồ thủy điện miền Trung đầy 100% dung tích trước mùa mưa.
- Xả lũ đồng loạt → nước chồng nước → lũ chồng lũ.
c. Mất rừng đầu nguồn
- 10 năm qua, hơn 120.000 ha rừng tự nhiên ở Tây Trường Sơn bị mất.
- Hệ quả: đất trống → lũ quét → bồi lấp lòng hồ.
d. Quy hoạch đô thị yếu
- Nhiều khu dân cư, khu công nghiệp xây trên hành lang thoát lũ.
- Hệ thống cống thoát nước quá tải chỉ sau 2 giờ mưa.
4. Ứng Phó: Đã Làm Gì? Còn Thiếu Gì?
Đã làm tốt:
- Cảnh báo sớm: Bản tin lúc 6h ngày 25/10 đã dự báo “mưa cực lớn”.
- Sơ tán kịp thời: 50.000 người được di dời trước khi lũ lên.
- Hỗ trợ nhanh: Quân khu 4, 5 điều động 15.000 bộ đội, 300 xuồng cứu hộ.
Còn thiếu:
| Vấn đề | Hậu quả |
|---|---|
| Phối hợp xả lũ giữa các hồ | Xả đồng loạt → lũ chồng lũ |
| Hệ thống dự báo vi mô | Chưa cảnh báo được lũ quét cục bộ |
| Quỹ phòng chống thiên tai | Chỉ đáp ứng 30% nhu cầu thực tế |
| Nhà chống lũ | Mới xây 2.500 căn, cần 50.000 căn |
